کلمه‌ها برای اذیت کردن نیستند!
کلمه‌ها برای اذیت کردن نیستند!
برخی کلمات مهربانانه‌اند و برخی نیستند. کلمات برای اذیت کردن کردن نیستند. کلمه‌های آزار دهنده چه می‌کنند؟
در کتاب «کلمه‌ها برای اذیت کردن نیستند!» نویسنده پیش از آن‌که به موضوع آزار رساندن به دیگران با کلمات بپردازد، دنیای جالب و سرگرم‌کننده کلمات را به کودکان نشان می‌دهد. کلماتی که کوتاه یا بلند هستند یا خنده‌دار هستند و می‌توانند آرام یا بلند گفته شوند. در بخشی دیگر کتاب به احساسات مختلفی می‌پردازد که کودکان ممکن است پس از شنیدن کلمات ناراحت‌کننده تجربه کنند.
کتاب «کلمه‌ها برای اذیت کردن نیستند!» کتابی آموزشی و غیر داستانی است. کتاب زبانی ساده دارد و تصاویر آن گرم، دعوت کننده و رنگارنگ هستند. تصاویر موقعیت‌هایی واقعی در زندگی روزمره را نشان می‌دهند و به همین دلیل کودکان به خوبی با آن ارتباط برقرار می‌کنند.
در انتهای کتاب صفحه‌هایی به توضیح شیوه شکل دادن گفتگو درباره‌ی موضوع کتاب با کودکان اختصاص داده شده است. همچنین در انتهای کتاب توضیح کوتاهی درباره‌ی کارهایی که کودکان زمانی که در خانه دعوا می‌شود می‌توانند بکنند و کارهایی که بزرگ‌ترها زمانی که در خانه دعوا می‌شود می‌توانند بکنند داده شده است.
«الیزابت وردیک» از سال ۱۹۹۷ به نوشتن کتاب برای کودکان مشغول بوده است. وردیک پیش از آن ویراستار کتابهای کودکان و بزرگسالان بوده است. او در کتاب‌هایش بیشتر به آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان گروه‌های سنی پایین تا نوجوانان می‌پردازد.
«ماریه‌کا هِین‌لِن» برای تصویرگری کتابهای این مجموعه جوایز مختلفی دریافت کرده است. هین‌لن کار خود را بر تصویرگری کتاب‌ها و مواد آموزشی برای کودکان، نوجوانان، والدین و آموزگاران متمرکز کرده است.
از مجموعه کتابهای «بهترین رفتار Best behavior» جلدهای دیگری نیز مانند «دست برای زدن نیست» و «میکروب‌ها برای پخش کردن نیستند»، توسط ناشرهای مختلف به فارسی ترجمه و چاپ شده است.
این مجموعه و جلدهای مختلف آن برنده‌ی جوایز متعددی مانند جایزه‌ی «آی‌پرنتینگ مدیا» در آمریکا بوده است.
کتاب «کلمه‌ها برای اذیت کردن نیستند!» کتابی درباره‌ی قدرت کلمات است. تمرکز کتاب بر پذیرش مسئولیت فردی در قبال کلماتی که به زبان می‌آوریم و شیوه‌ی به زبان آوردن آن‌ها و همچنین تامل کردن پیش از به زبان آوردن کلمات است. محتوای کتاب به تقویت مهارت‌های ارتباطی که موجب بهبود روابط دوستانه می‌شود و گسترش مهارت‌های اجتماعی کودکان کمک می‌کند.
کاربردها و فعالیت ها
یک
پس از بلندخوانی کتاب با این پرسش‌ها گفتگوی میان کودکان راه بیندازید:
- زمانی که دیگران کلمات آزار دهنده به ما می‌گویند، چه احساسی به ما دست می‌دهد؟
- زمانی که دیگران به ما کلمان یاری دهنده، مهربان و دوستانه به ما می‌گویند، چه احساسی به ما دست می‌دهد؟
در روزهای آینده نیز میتوانید بر اساس این کتاب گفتگو را ادامه دهید و در موقعیت‌های مختلف از کودکان بخواهید با خود-ارزیابی بگویند کلمه‌ای که به کار برده‌اند یاری دهنده، مهربان و دوستانه بوده یا آزاردهنده.
دو
نمادهایی را به نشانه‌ی کلمات آزاردهنده و کلمات مهربان، حمایت‌گر و دوستانه بکشید. به عنوان مثال یک چهره‌ی خندان و یک چهره‌ی ناراحت. سپس مثال‌هایی از کلمات کتاب مربوط به هر دو دسته را فهرست کنید و زیر هر دسته قرار دهید.
پس از آماده شدن فهرست از کودکان بخواهید این جمله را کامل کنند:
«من مهربان، حمایت‌گر و دوست هستم زمانی که می‌گویم ...»
از کودکان بخواهید خودشان و دوستشان را نقاشی کنند و در یک حباب گفتگو بالای سر خود کلمه‌ی مورد نظر را بنویسند.
در انتها نقاشی‌ها را جمع‌آوری کنید و با آن‌ها یک کتابچه بسازید. روی جلد آن بنویسید «کلمات برای اذیت کردن نیستند!» با مشارکت «...» و در جای خالی نام کودکان را بنویسید.
سه
این فعالیت را پیش از خواندن کتاب انجام دهید:
یک قلب بزرگ با کاغذ رنگی درست کنید. سپس از کودکان بپرسید تا به‌حال از کسی کلمات آزاردهنده شنیده‌اند یا نه و کلماتی که می‌گویند را روی آن بنویسید.
در مرحله‌ی بعد از کودکان بپرسید زمانی که این کلمات را شنیده‌اند چه احساسی به آن‌ها دست داده است؟ میتوانید به آن‌ها بگویید احساستان بعد از شنیدن این کلمات شبیه این بوده است که قلبتان مچاله شده است و قلب بزرگ کاغذی را مچاله کنید.
برای کودکان توضیح دهید که گاهی فردی که آن کلمات را گفته است منظوری نداشته است و ممکن است از شما عذرخواهی کند و شما ممکن است او را ببخشید و احساس بهتری داشته باشید. سپس قلب مچاله شده را باز کنید و تا جایی که ممکن است صاف کنید.
از کودکان بپرسید متوجه چه نکته‌ای درباره‌ی قلب کاغذی شده‌اند؟ قلب کاغذی صاف شده است و بهتر به نظر می‌رسد، اما همچنان مچاله است. به این شکل میتوانید موضوع را جمع‌بندی کنید: «مهم نیست چه‌قدر تلاش کنیم، هیچ‌گاه قلب به اندازه‌ی اولش صاف و سالم نمی‌شود. این موضوع درباره‌ی قلب‌های ما هم صادق است. بیشتر از این‌که خوب است زمانی که کلمه‌ای آزاردهنده می‌گوییم عذرخواهی کنیم، خوب است که قبل از گفتن هر کلمه فکر کنیم و کلمات آزاردهنده را به زبان نیاوریم.»
پس از خواندن کتاب از کودکان بخواهید کلمات یاری‌گر و دوستانه و کلماتی که باعث می‌شوند احساس خوبی داشته باشند را بگویند. کلمات را روی قلب بزرگ سالم دیگری بنویسید و کنار قلب قبلی بچسبانید. در جلسات دیگر و در طول سال تحصیلی میتوانید کلمات خوب جدیدی که به آن‌ها بر می‌خورید را به آن اضافه کنید.
میتوانید به هر کودک دو قلب کاغذی کوچک بدهید که یکی را مچاله کنند و روی دیگری کلمه‌ای دوستانه بنویسند. به کودکان بگویید این قلب‌ها را نگه دارند و این قلب‌ها برایشان یادآور این است که به کلماتی که می‌خواهند به همدیگر بگویند فکر کنند.
4)
کاغذ را به شکل یک کودک ببرید. سپس آن را به کودکان نشان دهید و بگویید این کودک هم‌کلاسی جدیدشان است. میتوانید برای کودک جدید یک نام هم انتخاب کنید. برای کودکان توضیح دهید، هم‌کلاسی‌های تازه وارد اغلب بهشان سخت می‌گذرد، چون وارد جایی می‌شوند که بقیه‌ی کودکان از قبل هم را می‌شناسند و با هم دوست هستند. برخی انسان‌ها هم وضعیت را دشوارتر می‌کنند، چون قبل از این‌که آن فرد را واقعا بشناسند درباره‌اش قضاوت می‌کنند و تصمیم می‌گیرند فرد تازه‌وارد را دوست نداشته باشند.
از کودکان بخواهید تصور کنند هم‌کلاسی جدید به تازگی وارد کلاسشان شده است. از آن‌ها بخواهید با کلماتشان جوی بدون پذیرش برای کودک تازه وارد بسازند. جملاتی مانند: «ما تو رو این‌جا نمی‌خوایم»، «ما کسی رو که با ما متفاوته دوست نداریم»، «موهات چه زشته!» و غیره. هر بار که هر کودک جمله‌ای از این دست را می‌گوید مربی بخشی از بدن کودک کاغذی را پاره می‌کند و به آن کودک می‌دهد.
پس از این مرحله از با کمک کودکان تکه‌های کودک تازه‌وارد را به هم بچسبانید. از هر کودک که قطعه‌ی دست خود را می‌چسبانید بخواهید کلماتی برای عذرخواهی از هم‌کلاسی‌اش به زبان بیاورد.
در انتهای کار مهم نیست که کودکان چه‌قدر تلاش کرده باشند تکه‌ها را خوب به هم چسبانند، شاگرد تازه‌وارد به حال اول خود باز نمی‌گردد، احساساتش جریحه‌دار شده است و جای زخم‌ها باقی می‌ماند.
کودک تازه‌وارد کاغذی را به عنوان یادآور بر دیوار کلاس بچسبانید تا یادآور به کار بردن کلمات مهربانانه باشد.
- کتاب های مناسب آموزگاران و مربیان
- کتاب های مناسب معلمین پیش دبستانی
- کتاب های مناسب معلمین دبستان
- افسانه طباطبایی
- Marieka Heinlen
- ماریه کا هین لین
- مجموعه نوشته های مناسب برای خانواده
- مجموعه نوشته های مناسب برای ۳ - ۶ سال
- مجموعه نوشته های مناسب برای ۷ - ۹ سال
- الیزابت وردیک
- ماریه کا هین لین
- افسانه طباطبایی
